O selfie fotografisanju: šta pretjerano "selfiranje"otkriva o osobi

Napomena:
Zavisnost od selfie-fotografisanja (pretjerano "selfiranje")  još uvijek nije uvrštena u zvanične mentalne poremećaje, ali iza ove navike se mogu kriti ozbiljniji zvanični poremećaji kao što su: histrionični poremećaj ličnosti, opsesivno-kompulzivni poremećaj, tjelesna dismorfija i poremećaji u ishrani, antisocijalno ponašanje, narcisoidni poremećaj ličnosti, a u ekstremnim slučajevima teža depresija. Stručnjaci širom svijeta nastavljaju da sprovode istraživanja i objavljuju studije.

Histrionični poremećaj ličnosti (pretjerano traženje pažnje) nije ništa novo, a nije ni narcisoidni poremećaj ličnosti. Teme (i poremećaje) je podrobno obradio i Oskar Vajld u svom čuvenom romanu “Slika Dorijana Greja”. Selfie fotografisanje nije samo po sebi loše, ali problem nastaje kada osoba izgubi kontrolu i kada pomiješa realnost sa imaginacijom, tj. zaboravi na realnu sliku o sebi, kao i na prikladno ponašanje u odnosu na druge oko sebe. Kada radite selfie fotografije, da li razmišljate o tome kako će ljudi to shvatiti ili vas je “baš briga”? Da li se pitate zašto se toliko puno “selfirate”? Da li mislite da pretjerano selfie fotografisanje (u daljem tekstu “selfiranje”) može biti povezano sa narcizmom, ili vas je i za ovo “baš briga”? Ovaj tekst donosi najnovija i podrobna istraživanja i informacije na ovu temu, i otkriva šta se može naći iza još jedne široko rasprostranjene "navike" novog doba.

Istraživači sa državnog univerziteta Ohajo su naveli sledeće: 
- Osobe koje su zavisne od postovanja selfie fotografija pokazuju psihopatske karakteristike, kao što je nedostatak empatije i poštovanja prema drugima.
- Osobe koje pretjerano obrađuju fotografije prije nego što ih podijele i koje postavljaju samo obrađene fotografije bez prirodnih, pokazuju znakove narcizma i manjka samopouzdanja.
- Istraživači su otkrili da čak i za muškarce samoobjektifikacija ili auto-objektifikacija veći problem nego što se ranije mislilo, tj. histrionični poremećaj ličnosti je vrlo čest kada su u pitanju muškarci i selfie fotografisanje.

Takođe postoji i problem sa tjelesnom dismorfijom. Osobe koje pate od tjelesne dismorfije nemaju realnu, već iskrivljenu sliku i predstavu o sebi. Psihijatar Dejvid Veale (Dr David Veale, South London, Maudsley NHS Trust, The Priory Hospital) je za izjavio za Sunday Mirror: “Dva od tri pacijenta koji dolaze na liječenje imaju poremećaj tjelesne dismorfije. Tehnologija i mobilni telefoni im danas omogućavaju da se konstantno slikaju i neprestano dijele slike na društvenim mrežama. Selfie fotografisanje je simptom tjelesne dismorfije, tj. poremćaja kada pacijent nema realnu sliku o sebi i stalno provjerava svoj spoljašnji izgled.”

Istina je da je selfiranje danas toliko uobičajeno, baš kao i razgovor uz kafu, telefoniranje, spremanje obroka, itd. Može se reći da je “selfiranje” donekle korisno kada ste negdje pošli, pa želite da brzo podijelite utiske sa prijateljima i porodicom.

Ali, gdje je bio “selfie” prije 10 godina? Zašto su ljudi baš toliko pali pod uticaj “selfiranja”? Da li u pitanju opsesija dijeljenja fotografija po društvenim mrežama, ili jednostavno vole da gledaju svoje fotografije, ili ova navika otkriva i neke ozbiljnije stvari, pa i poremećaje? Psihološke implikacije i pozadina svega ovoga ipak postoji. Iako se ne može odmah primijetiti, vremenom se polako otkriva. I ma koliko teško bilo priznati i ma koliko poricali, sprovedeno je i još uvijek se sprovodi mnogo studija koje ne idu u prilog selfie fotografisanju (neki od zvaničnih stručnih izvora su navedeni dolje).

Jesse Fox, koautor studije sprovedene na državnom Univerzitetu u Ohaju (SAD):
"Ako sebi postavljate pitanje da li postujete previše selfie fotografija, najvjerovatnije je odgovor potvrdan. Moj savjet je da upitate vaše najbolje prijatelje šta misle o vašoj učestalosti i broju postovanih selfie fotografija. Ali, nemojte da se ljutite i zauzimate defanzivan stav kada vam budu saopštili svoje skreno mišljenje o tome."  

Evo šta pretjerano “selfiranje” može otkriti
Istraživači na Državnom univerzitetu u Ohaju sproveli su studiju koja je malo osvijetlila temu. Otkrili su da osoba otkriva nekoliko stvari i osobina o sebi ako je zavisna od selfie fotografisanja.

1. Prema rezultatima, ljudi koji konstantno objavljuju samo selfie fotografije na društvenim mrežama otkrivaju više narcističkih i psihopatskih (antisocijalnih) tendencija. Pored trošenja vremena na “selfiranje”, većina njih provodi puno vremena u obradi fotografija, i upravo ovdje se otkrivaju narcističke crte, kao i tjelesni dismorfni poremećaj, poremećaji u ishrani, histrionični poremećaj ličnosti.
2. Prema ovoj studiji, osobe zavisne od selfie fotografisanja takođe pokazuju antisocijalne osobine ličnosti.
3. Studija je takođe otkrila da mnogi ljudi koji se “selfiraju” i odmah objavljuju na društvenim mrežama takođe imaju problema sa kontrolisanjem impulsivnošću. 

Međutim, istina je da i mnogi ljudi koji ne pate od narcisoidnog poremećaja ličnosti mogu provoditi dosta vremena u obradi svojih fotografija. Ovo ponašanje se opisuje kao auto-objektifikacija ili samoobjektifikacija. Auto-objektifikacija se odnosi na stanje kada fizički izgled postaje jak dio vaše ličnosti, tj. vrjednujete ga jako puno da mnogo šta u vašem životu zavisi od fizičkog izgleda. Ovakvi ljudi baziraju svoje samopouzdanje na fizičkom izgledu, a ne na svojim postignućima ili sposobnostima.
Takođe vrijedi pomenuti sljedeće: mnogi ljudi koji na društvenim mrežama konstantno izbacuju dorađene selfie fotografije u cilju dobijanja pozitivnih komentara pokazuju vještačko samopouzdanje. Za ovakve ljude, dobijanje i izgradnja samopouzdanja na ovaj način se pretvara se u najvažniji aspekat njihove ličnosti.

Šta je sa međuljudskim odnosima?
Druga studija koju je sproveo Univerzitet u Birmingemu u Velikoj Britaniji otkrila je da ljudi koji se pretjerano “selfiraju” imaju slabije međuljudske i emotivne odnose. Ima smisla, jer sve je površnije i zasnovano je na “izgradnji” vještačkog spoljašnjeg izgleda umjesto na izgradnji intimnosti i kvalitetnijih ličnih odnosa. 

A ovako se osjeća okruženje narcisoidne osobe:

• Ljudi koji se druže sa narcisoidnom osobom osjećaju se nesigurno, uslijed “fizičke sređenosti”  i spoljašnjeg “imidža” te osobe.
• Oni koji provode vrijeme sa pretjerano narcističkom osobom osjećaju se kao da nisu važni ili zanimljivi.
• Ovo stvara tenziju, jer uvijek morate biti “spremni” za sledeću selfie. Ne znate kada će se dogoditi, ali znate da će to biti uskoro.
• ​Narcističke tendencije stvaraju osjećaj konkurencije između članova grupe, što uopšte ne olakšava intimnost ili povjerenje.

Kakvo je rješenje?
Nema ništa loše u vezi sa selfie fotografisanjem. Ali problem nastaje kada je ono pretjerano i kada osoba postane zavisna. Narcizam i narcisoidni poremećaj nije ništa novo. “Selfiranje” je samo pomoglo da se narcizam bolje uoči i primijeti koliko ljudi pati od njega. Uvijek će postojati ljudi koji su opsjednuti svojim fizičkim izgledom, ali je ključ o nalaženju ravnoteže, gdje vaši selfie fotografije ne postaju važnije od vaše realnosti i realnog izgleda.
Nekim pacijentima je ipak potrebno psihijatrijsko liječenje u vidu kognitivno bihejvioralne terapije, posebno onima oboljelim od tjelesnog dismorfnog poremećaja. 

I ponovna napomena: zavisnost od "selfiranja" još uvijek nije zvanična mentalna bolest, tj. još uvijek nije uvrštena u Dijagnostički i statistički priručnik za mentalna oboljenja (DSM-V), ali ljekari širom svijeta upozoravaju da može biti indikacija za druga oboljenja i da se iza ove navike mogu kriti ozbiljniji zvanični poremećaji.

​Stručne reference:​

1. "Narcissism and Social Networking Web Sites"  Laura E. Buffardi, W. Keith Campbell: http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0146167208320061
2. Informacije o Studiji sa Univerziteta u Ohaju: “Posting more online photos of yourself may suggest anti-social traits”: https://news.osu.edu/
3. Profesorka Jesse Fox o studiji sprovedenoj u Ohaju čiji je koautor: http://www.commfox.org/blog/tag/selfies/
4. Studija sa Univerziteta u Birmingemu: http://epapers.bham.ac.uk/1723/1/2013%2D03_D_Houghton.pdf
5. The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5)
6. Stručno osoblje sa: https://www.addiction.com/
7. Iscrpne informacije o mnogim studijama i stručnim mišljenjima na:  Department of Psychology, Ludwig-Maximilians-University Munich, Munich, Germany: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2017.00007/full
8. O selfie-fotografisanju i histrioničnom poremećaju ličnosti kod muškaraca na: "Science Direct" (Computers in Human Behavior): https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0747563216300851
   
   

Povezane objave:

Zvanične studije upozoravaju da pretjerano selfie fotografisanje može skrivati mnoge ozbiljne mentalne poremećaje. Britanski tinejdžer Deni Bovman je najbolji primjer osobe koja je patila od tjelesne dismorfije, zavisnosti od tehnologije i "selfie fotografisanja", a zvanično je liječen od istih.

SELFIE FOTOGRAFISANJE I TJELESNA DISMORFIJA (POREMEĆAJ PRI ČEMU PACIENT NEMA REALNU PREDSTAVU O SVOM FIZIČKOM IZGLEDU
Psiholozi danas tvrde da selfie fotografisanje može predstavljati ozbiljan rizik za ljude kod kojih već postoji neki od mentalnih poremećaja. Zavisnost od tehnologije i selfiranja je karakterističan za ljude koji pate od tjelesnog dismorfnog poremećaja.... VIŠE O TEMI



​
​